In de periode 2007-2012 zijn in Examens; Tijdschrift voor de toetspraktijk twaalf portretten gepubliceerd van ‘Kopstukken uit de Nederlandse examenwereld’. Het waren portretten van Nederlanders die een bijzondere plaats innemen in de wereld van toetsing en examinering. De twaalf portretten zijn zelfs gebundeld in een boekje (nog te bestellen à € 5,95 via www.professioneelbegeleiden.nl of een boekhandel).

De redactie is van mening dat goede examinering niet mogelijk is zonder een goede theoretische basis. De examenwereld kent enerzijds wetenschappers die via onderzoek en publicaties theoretische vernieuwingen brengen. Anderzijds zijn er personen werkzaam in de examenbranche, die voor de taak staan examens samen te stellen en op een eerlijke en transparante wijze af te nemen. De eerste uitgave “Kopstukken uit de Nederlandse examenwereld” portretteerde twaalf theoretische vernieuwers en/of kopstukken die theorie en praktijk verbinden. Geportretteerd waren: Adriaan de Groot, Bob van Naerssen, Wynand Wijnen, Wim Hofstee, Wim van der Linden, Norman Verhelst, Dato de Gruijter, Don Mellenbergh, Jules Peschar, Cees van der Vleuten, Pieter Drenth en Henk van Berkel. De twaalf Kopstukken van toen zijn (bijna) met pensioen of helaas al overleden.

De redactie vond het nu tijd voor een nieuwe serie portretten van ‘Kopstukken in de Nederlandse toetswereld’. Omdat het eerste portret vijftien jaar geleden verscheen, het blad Examens veel nieuwe lezers heeft en de E-Nieuwsbrief door bijna 5.000 belangstellenden wordt gevolgd, heeft de redactie ervoor gekozen om de twaalf eerder verschenen portretten te herhalen in de komende E-Nieuwsbrieven van Examens.

De eerste vier oude portretten verschenen in de E-nieuwsbrieven 37, 38, 39 en 40. Het zesde oude portret in deze E-Nieuwsbrief betreft het portret van Norman Verhelst.

In de komende online en PDF-uitgave van Examens (13 september 2023) is de eer aan Prof. dr. Lambert (L.W.T.) Schuwirth om als zesde in de nieuwe serie Kopstukken te verschijnen en zich voor te stellen. Lambert zegt in ieder geval al het volgende: ‘Het is soms ontmoedigend te zien hoeveel toetsprogramma’s in de praktijk van het onderwijs grotendeels of geheel feedbackloos zijn. Toetsing moet volledig ingebed zijn in het onderwijs en rijke Informatie opleveren die gerichte betekenis heeft voor het leren’. Voor degene die meer willen weten over programmatisch toetsen? Lambert was een van de founding fathers ervan. De publicatie  ‘A model for programmatic assessment fit for purpose’ (Van der Vleuten, Schuwirth, Driessen, Dijkstra, Tigelaar, Baartman, & Van Tartwijk, 2012) heeft de basis gelegd voor waar in Nederland momenteel veel aandacht voor is, namelijk programmatisch toetsen. In Examens-2011-3 hebben Cees van de Vleuten en Lambert hierover al een artikel geschreven met als titel ‘Een model voor programmatisch toetsen; een toetsprogramma van de universiteit Maastricht.’

Vooruitlopend op de publicatie van het interview met Lambert Schuwirth in het septembernummer van Examens plaatsen we in deze E-Nieuwsbrief alvast een fraaie metafoor over: ‘Programmatisch toetsen; de touchstones en de goudstukken.

Kopstuk uit de Nederlandse examenwereld

Norman Verhelst

 Prof. dr. N.D. (Norman) Verhelst is psychometricus en heeft internationale bekendheid gekregen met het ontwikkelen van het One Parameter Logistic Model (OPLM). Hij was tien jaar bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Twente van de faculteit Toegepaste Onderwijskunde. Zijn leerstoel aanvaarde hij in 1994 met het uitspreken van de rede ‘Zwarte dozen’.

Via deze link tref je het artikel van een psychometrisch Kopstuk die heeft gezegd: ‘Je moet in een team werken. De onderwerpen worden zo ingewikkeld dat één persoon dat niet meer kan beheersen. In het team moet je elkaars taal begrijpen om zinvol te communiceren. Als het gaat over taaltoetsing moet de psychometricus iets van taal weten en de talenexpert iets van psychometrie.’ (uit Examens 2010-3).