Wat goed is om nog toe te voegen aan de fraaie gegevens over Examens is dat we in verschillende (wetenschappelijke) artikelen lezen dat artikelen uit Examens als bron worden gebruikt. Dit vinden wij een compliment aan de auteurs ervan! Zij delen onbezoldigd hun kennis om daarmee toetsbekwaamheid van betrokkenen bij toetsing in brede zin te stimuleren en lezers te informeren over ontwikkelingen. Dit past ook bij de doelstelling van Examens namelijk het bieden van een brug tussen theorie en praktijk binnen zowel de publieke als de private waarderings-, toets- en examenwereld. We geven hiervan twee recente voorbeelden. Een ervan is gerelateerd aan de laatste uitgave (2023-1) en een aan het nog komende nummer (2023-2) dat op 17 mei 2023 verschijnt).

Dutch Beer Challenge
In Examens 2023-1 stond een artikel over ‘Het boordelen van bier tijdens de jaarlijkse Dutch Beer Challenge’. Vanuit Examens kijken wij met een beoordelingstechnische bril naar een dergelijke beoordeling. Dit was verrassend voor Henri Reuchlin, biersommelier en medeoprichter van de Dutch Beer Challenge. Een van de doelen van de Dutch Beer Challenge is het bieden van een kwaliteitslabel aan de bierconsumenten. Voor de brouwers die een of meer speciaalbieren heeft ingestuurd betekent meedoen het volgende: “Elke brouwer ontvangt later per e-mail het gezamenlijk resultaat van de beoordeling van zijn ingezonden bier. Hiermee kan de brouwer kijken of wat hij qua bier in gedachten had voldoet aan zijn verwachting toen hij het bier ging brouwen en aan het gebruikte recept. Hiermee draagt de Dutch Beer Challenge bij aan de kwaliteit van bieren in Nederland.”

Henri Reuchlin mailde de redactie na plaatsing van het artikel het volgende: ‘Goed om eens op deze manier naar de wedstrijd te kijken. Mogen we het ook gebruiken in onze sociale media en eventueel website. Zo ja, onder welke voorwaarden?’.

Natuurlijk mogen ze het delen. Weten de bierbeoordelaars ook dat wat ze als beoordelingsformulier gebruiken door ons een singel-point-rubric wordt genoemd. Zo weten de lezers van Examens meer over hoe serieus de markt van speciaalbieren omgaat met niet zomaar een bierwedstrijd en het doel ervan, en de deelnemers aan de Dutch Beer Challenge hoe wij toetstechnisch daar tegenaan kijken. Proost!

Klik hier om het artikel na te lezen

De Onderwijswet van 1863
Nog een voorbeeld waar Examens een rol speelt tussen praktijk en theorie. Het komt voor dat een tentamen in het onderwijs leidt het cijfer 0,5 (echt waar). Nu blijkt dat het bepalen van een cesuur en het omzetten van een score naar een cijfer (normeren genoemd) vaak als complex wordt ervaren. Bovendien leidt het soms tot fouten en daardoor tot studenten die onterecht zakken. Maar één aspect van het normeren is eenduidig en vastgelegd in een koninklijk besluit van 1870: onze cijferschaal die loopt van 1 tot en met 10. Deze is toen ontstaan. Dus binnen het reguliere onderwijs is het laagste cijfer dat mag worden gegeven voor een toets, tentamen of examen een 1. Velen reageren verrast als ze dit horen. In het komende nummer van Examens verschijnt van de hand van Paul van der Molen een artikel over de slaag/zakregeling in het voortgezet onderwijs van 1870 tot nu toe. Hij schrijft:

“In 1863 voerde Thorbecke de wet op het middelbaar onderwijs in. Hierin werd een nieuw schooltype geïntroduceerd: de hbs. Om de examens landelijk uniform te regelen volgde in 1870 een koninklijk besluit. Hierin werd onder meer bepaald dat er een tweede correctie moest plaatsvinden, welke betekenis moest worden toegekend aan de cijfers en wanneer een kandidaat geslaagd was. Al in de allereerste slaag/zakregeling was zichtbaar dat men zich realiseerde dat, om te slagen, het niet rechtvaardig is om te eisen dat alle vakken met een voldoende moeten worden afgesloten. Immers, de gegevens of beoordelingen die het cijfer bepalen zijn behept met een meetfout. Als een leerling dezelfde toets nog een keer maakt, of net iets andere opgaven krijgt voorgelegd, kan het cijfer anders uitvallen. De eis dat alle vakken voldoende moeten zijn zou er toe kunnen leiden dat veel leerlingen onterecht zakken.”

De meeste Koninklijke Besluiten berusten op een formele wet. Er is dan sprake van gedelegeerde wetgeving: de wet bepaalt dat regels nader mogen worden uitgewerkt (Parlement.com, z.j.). We zouden dus kunnen stellen dat onze cijferschaal is gebaseerd op de Onderwijswet van 1863. We mogen de wet niet overtreden, dus een cijfer van 0,5 is verboden! Fijn voor de kandidaten die een 0,5 hebben gekregen, zij krijgen er zomaar een half punt bij.

Paul dank voor jouw zeer informatieve en lezenswaardige bijdrage waar je alle slaag/zakregelingen in het voortgezet onderwijs vanaf 1870 tot heden op een rij hebt gezet.